شرکتهای بزرگ سازنده رباتهای انساننما که در انگلیس، کرهجنوبی و چین و ژاپن فعال هستند، به تازگی رقیبی تازه پیدا کردهاند؛ رقیبی که هنوز مشخص نیست تا چه حد قادر است در زمینه توسعه هوش مصنوعی و طراحی رباتها پیش رود. فعلا میتوان گفت تمرکز جدی او در این صنعت، با معرفی ربات «سارا» همراه بودهاست. سارا ربات انساننمایی است که به دست پژوهشگران عربستانی ساخته و به تازگی چند ویدئوی جالب از او در فضای مجازی منتشر شدهاست. ویدئوهایی که نشان میدهد سارا چهرهای بسیار نزدیک به چهره انسان دارد و با ویژگیهای مورد پسند عربستانیها طراحی شدهاست. پیش از رونمایی از سارا، عربستان سه ربات جدید خود را به دنیا معرفی کرد که قادر بودند قرآن بخوانند و اذان بگویند. برای درک بهتر تواناییهای سارا و مقایسه آن با دیگر رباتهای پیشرفته جهان، در این مطلب به معروفترین رباتهای انساننما اشاره میکنیم و در نهایت برای اطلاع از وضعیت طراحی و ساخت ربات های انساننما در ایران و نوع خدماتی که میتوانند در جامعه ارائه کنند، با دکترعلی مقداری، عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف گفتوگو کردیم.
سارا، ربات محبوب عربها
عربستانیها در طراحی این ربات، خلاقیت جالبی به خرج دادهاند تا سارا بتواند گویشهای مختلف زبان عربی را درک کند و با تجزیه و تحلیل آن پاسخ دهد. دوربین کوچکی که در صورت سارا قرار دارد کمک میکند او چهره افراد را ببیند و پس از این که افراد به او سلام گفتند، با آنها شروع به گفتوگو کند. سارا از رباتهایی است که احتمالا در مراحل توسعه بیشتر، به عنوان ربات پرستار سالمندان و ارائهکننده خدمات در برخی سازمانها به کار رود. آنچه در بین رباتهای انساننما اهمیت زیادی دارد، نزدیک بودن چهره و حرکات آنها به انسانهاست و این که بتوانند لهجهها و تغییر چهره افراد را درک کنند. بنابراین به نظر میرسد سارا در این مسیر، احتمالا موفق خواهدبود. توسعه انواع رباتها بخشی از طرح راهبردی بزرگ عربستان به منظور پیادهسازی نقشه «ویژن 2030» و ارائه خدمات هوشمند به مسافران در این کشور در سال 2024 است.
یکی از پیشرفتهترین رباتهای انسان نمای جهان که در یک آزمایشگاه در انگلیسی ساخته شدهاست، آمکا نام دارد. آنچه این ربات را منحصر به فرد میکند، حرکات دقیق چهره او شامل لبخند، اخم، خنده و نگاه تامل برانگیز است که حالتی بسیار طبیعی هنگام گفتوگو با انسانها ایجاد میکند. ویدئوی معروفی که در آن، آمکا پس از تکان دادن شانهاش، با چهرهای شگفتزده چشمانش را باز میکند و چند بار هم پلک میزند، به خوبی نشاندهنده حرکات ویژه اوست که تحولی در دنیای رباتها به حساب میآید. این ربات سال 2016/ 1395 رونمایی شد و سال2021/1400 توسعه پیدا کرد. اظهار نظرهای آمکا در پاسخ به سوالات بامزهای که از او میشود، شگفتیساز شدهاست. او میتواند درباره سسهای مورد علاقه خود صحبت کند و درباره علایق خود به تاریخ و فرهنگ فرانسه بگوید. تمام این موارد باعث میشود وقتی او در کنار انسانی قرار بگیرد، بتواند به راحتی با او مکالمه کند و گفتوگویی جذاب و دلنشین را شکل دهد.
نئون، احساساتی و بانمک
بروز احساسات یکی از جذابترین اتفاقات در دنیای رباتهاست و در همین حوزه میتوان ربات نئون را یکی از متفاوتترینها دانست. شرکت سامسونگ سازنده این ربات قادر است نئون را به شکلهای مختلف پزشک، مربی یوگا، معلم و ... طراحی و شخصیسازی کند، که همین موضوع در نوع ارتباط انسانها با او تاثیر میگذارد. لحن صحبت کردن او، چهره وحرکاتش قابلیت تغییر متناسب با نقش و شغل او را دارد و از او شخصیتی موثر و تاثیرگذار میسازد.
سوفیا، فرهیخته و با شخصیت
سوفیا بهعنوان ترکیبی منحصربهفرد از علم، مهندسی و هنر، به عنوان شخصیت علمی ـ تخیلی طراحی شدهاست که آینده هوشمصنوعی و رباتیک را به تصویر میکشد و همچنین، بستری برای تحقیقات رباتیک و هوشمصنوعی پیشرفته به حساب میآید. جالب است بدانید عربستان ربات سوفیا را که به دست متخصصان شرکتی هنگکنگی ساخته شده، به عنوان شهروند این کشور انتخاب کردهاست. سخنرانی سوفیا در خصوص حقوق زنان در عربستان سعودی و حقوق همه انسانها و همه موجودات زنده روی این کره خاکی موجب شگفتی بسیاری از مردم این کشور شد. سوفیا وقتی در کنار انسانها قرار میگیرد لطیفه میگوید و شوخی میکند و قادر است ارتباط خوبی با مردم برقرار کند. همین موضوع هم باعث شده از او به عنوان ربات آموزگار و پرستار استفاده شود.
نگاهی به وضعیت رباتهایی که در ایران ساخته شدند
از رباتهای انساننمای ایرانی چه خبر؟
در سالهای اخیر محققان ایرانی هم در حوزه ربات یک فعالیتهای جدی را آغاز کردند. ربات انساننمای سورنا، آرش و رسا رباتهایی هستند که به سبک انسان طراحی شدند و قابلیتهای جالبی دارند. در این میان ربات رسا رباتی است که قابلیت استفاده در گفتاردرمانی را دارد و میتواند در درمان اختلالهای گفتاری کودکان موثر باشد. دکترعلی مقداری، عضو هیأت علمی دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف که در ساخت و طراحی ربات انساننمای رسا نقش داشتهاست، درباره وضعیت فعلی ایران در حوزه رباتهای هوشمند انساننما میگوید: «متخصصان ایرانی در حوزه طراحی و نوآوری ربات ها هیچ مشکلی ندارند گروههای خوبی در دانشگاههای مختلف شکل گرفتهاند و قابلیتهای خوبی دارند اما هر محصولی که امروز ساخته میشود دهها و صدها قطعه در آن به کار میرود که معمولا تامین این قطعات چالشهایی برای ما ایجاد میکند. مثلا نوسان قیمتها و پیدا نشدن برخی از این قطعات در ساخت و توسعه رباتها تاثیرات منفی میگذارد.» او تاکید میکند که قرار نیست تمام قطعات و آیسیها در داخل کشور ساخته شود و نیاز داریم این قطعات را به صورت وارداتی مصرف کنیم و همین مسأله چالش جدی حوزه رباتیک است.» دکتر مقداری در خصوص ربات رسا و این که چه زمانی وارد بازار مصرف میشود، میگوید:« این ربات هنوز در مرحله آزمایش و پژوهش است. در حقیقت ماموریت دانشگاه این است که پروژه را به مرحلهای برساند که سرمایهگذار بتواند با صرف بودجه، آن را توسعه دهد و به بازار وارد کند. تلاش ما این است که متناسب با نیاز جامعه، ربات را توسعه دهند اما این به استقبال سرمایهگذارها بستگی دارد تا بتوانیم رباتها رو بازطراحی و تولید مجدد کنیم و در اختیار مراکز درمانی قرار گیرد.» او آینده رباتهای انساننما در جهان را این طور توصیف میکند: «پیشبینیها نشان میدهد که تا سال 2050 بسیاری از خدمات اجتماعی در محیطهای درمانی، بانکها، بازارها به دست رباتها انجام خواهدشد. هوش مصنوعی به کار رفته در این ربات ها میتواند تشخیص دهد شما به عنوان انسانی که روبهروی او قرار گرفتهاید، چهره غمگینی دارید یا شاد هستید. این قابلیتی است که در ساخت ربات انساننما پیچیدگیهایی ایجاد میکند و میتواند در بسیاری از حوزههای اجتماعی و درمانی کمکرسان باشد.» او میافزاید:« بسیار مهم است که بدانیم حوزه رباتهای انساننما، صرفا با علوم فنی مربوط به رباتیک در ارتباط نیست و نوعی گرایش بین رشتهای به حساب میآید؛ زیرا با تخصصهای مختلفی مثل روانشناس، زبانشناس و هنرمند در ارتباط است. این کار برای این است که محصول موفق مخاطبپسند باشد.»
منبع:
iflscience.com
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
بهتاش فریبا در گفتوگو با جامجم:
رضا کوچک زاده تهمتن، مدیر رادیو مقاومت در گفت گو با "جام جم"
اسماعیل حلالی در گفتوگو با جامجم: